We willen meedoen als we het met z’n allen doen

In de Resto van Harte op het Kanaleneiland in Utrecht is de klimaatproblematiek letterlijk aanwezig. Door de klimaatveranderingen hebben we vaker grote regenbuien. Het afvoersysteem van het gebouw van de Resto kan de grote hoeveelheden regenwater niet goed verwerken. De regenbuien van de afgelopen dagen hadden hun werk gedaan. In de hoek is een grote lekkage en een deel van de vloer staat blank. Het is een passend decor voor een gesprek over wonen zonder gas als onderdeel van de nationale energiedialoog.

Groningse pot en praatjes

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken bezoek ik tien plekken in het land om verhalen te delen over wonen zonder gas. De aanleiding was dat vooral grote partijen, en bekende stakeholders meededen aan de energiedialoog, maar geen gewone mensen. We hebben hiervoor ‘Van de Kook’ sessies bedacht waarin we ter plekke met mensen koken en eten om het onderwerp wonen zonder gas tastbaar te maken. Het is een vorm van crowdsourcing.

De ‘Van de Kook’ sessie staat bij de Resto van Harte in het teken van Groningen. We krijgen Groningse pot: soep van knolselderij en erwten, stamppot met appeltjes en gemberbrood als toetje. Tussen het eten door hebben we Groningse praatjes. Want daar in het hoge Noorden zorgt de aardgaswinning voor problemen. En daarnaast gaat het ook om het klimaat. Dus is de vraag hoe we kunnen koken zonder gasfornuis en verwarmen zonder cv ketel.

Er zit een bont gezelschap van 35 mensen aan de tafels. Veel huurders van de woningbouw maar ook kopers, van 40 tot 90 jaar, meer vrouwen dan mannen. Vanwege de Ramadan is het gezelschap witter dan anders bij deze Resto. Ik blijk aan tafel te zitten bij een aantal leden van het Kanaleneilandkoor. De mensen kennen elkaar goed, plagen elkaar en vinden het leuk een nieuw gezicht erbij te hebben. Eten, een gesprek met de hele zaal en gesprekjes aan de verschillende tafels wisselen elkaar af. Van de Kook is te gast in een gemeenschap.

Wennen aan het idee

Een aantal oudere mensen herinneren zich de overstap naar aardgas nog goed. Iedereen kreeg bij een gasaansluiting een nieuw gasfornuis. De mensen zijn benieuwd of ze nu ook een nieuw fornuis krijgen. Ze hebben ook behoefte aan nieuwe pannen en een cursus inductiekolen. De stadsverwarming heeft knelpunten: niet warm genoeg, te duur. Kwaliteit en prijs vragen aandacht bij warmtenetten. Als dat goed is, vinden mensen het prima. En dan bij voorkeur vanuit de overheid, niet door een commerciële partij.

Gedurende het gesprek dringt het langzaam tot mensen door dat de overgang naar grotendeels wonen zonder gas best een grote is. Ze weten niet welke informatie ze nodig hebben. Ze zijn nog aan het idee aan het wennen. Meer hierover praten, dat willen ze. Een mevrouw pakt mijn arm vast en zegt dat ze hier best wel van schrikt. Wanneer gebeurt dit dan in Utrecht, met haar huis? Ze laat zich geruststellen dat het misschien niet overal gebeurd, dat het stap voor stap zal gaan en dat er overleg komt.

Niet om de keuzevrijheid maar om democratie en het maatschappelijke belang

Een dame vraagt het woord. Ze wil goed geïnformeerd worden en echt meepraten als het zover is dat haar wijk van het gas afgaat. Meteen vanaf het begin en met iedereen in de wijk. De kosten geven wel vraagtekens: “Het liefst zijn we zelfvoorzienend in de wijk met zonne-energie en warmtepompen, maar dat is duur.” “Wat moeten mensen die geen inkomen hebben?”

De rijksoverheid mag best een beslissing nemen over wonen zonder gas, als ze het maar democratisch doet en het goed uit kan leggen. Mensen willen meewerken, als iedereen eraan meewerkt. Dus ook de industrie. Het is een grote opgave, maar dat lukt als je het met z’n allen doet. Ze doen het voor Groningen en voor het klimaat. Het gaat niet om de keuzevrijheid maar om democratie en het maatschappelijke belang. 

Blijven plakken op een feestje

We blijven doorpraten terwijl om ons heen vrijwilligers de stoelen opstapelen, tafels met een knal inklappen en onze kopjes al rinkelend weghalen voor de afwas. Alsof we de laatste gasten op een feestje zijn die ondanks nadrukkelijke hints van de gastheer of –vrouw maar niet weg willen gaan. 

Zo kan democratie eruit zien. Als een feestje waar een hele diverse groep mensen praat over een relevant onderwerp en tussendoor lacht, eet, zingt en kletst. Deze avond getuigt van een grote betrokkenheid bij elkaar en de wereld.