Het verhaal is de uitvoering
Hoe geef je een verandering vorm, die niet binnen de bestaande wetten en regels past? Samen met collega Sigrid van Iersel ging ik voor Divosa in de gemeente Uden aan de slag om een narratief te ontwerpen voor de transformatie in het sociale domein. En het resultaat doet zijn werk al!
Vraagstukken rondom armoede, een eerlijk inkomen en waardering van iemands bijdrage aan de samenleving zijn ingewikkeld, omdat het al snel gaat over regels, verantwoordelijkheden van verschillende organisaties en geld. Belangrijke vraagstukken, maar in de praktijk is het lastig om de benodigde doorbraken te creëren.
Voor Divosa gingen we in Uden aan de slag om een narratief te ontwerpen: een verhaal waar mensen warm van worden en betekenis aan ontlenen. En dat kan alleen vanuit de verhalen van de direct betrokkenen.
Een andere betekenis van ‘werk’
Soms kom je met het kiezen van een ander perspectief verder om dit soort taaie vraagstukken op te lossen dan met denken volgens de bestaande lijnen. Programmaleider Juanita van der Hoek van de gemeente Uden durfde dat aan en kwam met een opvallend plan: de Ujese Coöperatie.
- Stel dat mensen gewaardeerd worden om de bijdrage die ze leveren aan de samenleving, of dat nu werk heet, mantelzorg, vrijwilligerswerk of iets anders.
- Stel dat ze daarvoor gewoon betaald krijgen, zodat ze verlost zijn van de grootste geldstress.
- Stel dat ze daardoor opbloeien, hun leven op orde krijgen, hun kinderen aandacht geven, gelukkiger zijn en gezonder blijven.
Dat leidde tot een nieuwe benadering om mensen met een bijstandsuitkering betaald en betekenisvol werk te laten doen. Daarbij gaat het om werk in de brede zin van het woord – ook mantelzorg, dagbesteding en vrijwilligerswerk behoren ertoe.
Zo’n plan heeft een warm onthaal nodig, of op zijn minst een kans om het experiment aan te gaan. Hoe kom je aan die betrokkenheid? Hoe betrek bijstandsontvangers, werkgevers, hulpverleners, verzekeraars en de gemeenteraad er echt bij? Hoe vertel je erover, zodat het van iedereen wordt?
Het antwoord is: door het verhaal samen te vormen.
Hoe ontwerp je een narratief?
Divosa wilde van ons graag weten hoe je tot zo’n overtuigend en verbindend verhaal komt en hoe je het vervolgens kunt inzetten. Hoe ontwerp je een narratief?
Soms denken mensen dat het er bij storytelling om gaat mensen te overtuigen met een goed en pakkend verhaal. Dat kan weliswaar handig zijn, maar het is niet wat wij doen. Wij stellen vragen, luisteren en helpen mensen hun eigen oplossingen te vinden. Daarbij werken we onder meer met Appreciative Inquiry, waarderend onderzoeken.
Een uitgangspunt hierbij is dat alle betrokkenen nodig zijn om een verandering tot stand te brengen. We vroegen daarom Juanita of ze bewoners, medewerkers, raadsleden én de wethouder bijeen kon brengen. Met deze mensen en hun verhalen gingen we een avond aan de slag. Uit hun verhalen ontstond vervolgens een nieuw verhaal.
Shrek als held
Dat werd een verhaal dat anders uitpakte dan verwacht, want de deelnemers kwamen met Shrek, de groene held uit de gelijknamige animatiefilm. Geen voor de hand liggende held, maar daarom wel zo boeiend. Want Shrek wil liever een lelijke, groene oger zijn dan zich aanpassen aan de verwachtingen van anderen of de abstracte eisen van overheden. Uden wil in Shrek geloven!
Wij zijn er trots op dat we van Divosa de ruimte kregen om met de mensen uit Uden aan de slag te gaan. En we voelen ons trots op de mensen die hun verhalen met elkaar deelden. Ons hele verhaal daarover staat hier te lezen: Hoe maak je een narratief in het sociaal domein?
Mensen denken vaak: we bedenken een plan en vervolgens maken we het verhaal om het uit te voeren. Maar het verhaal ís de uitvoering, en tegelijkertijd ook de voedingsbodem waar al het andere op groeit.
We gaan de groei van Shrek in Uden dus volgen. Het eerste resultaat is al bekend. De reacties op de publicatie zijn lovend. Ook het beeld van ‘Shrek’ wordt gewaardeerd. Een collega die openlijk uitkomt voor zijn psychische problematiek was oprecht geroerd door deze benadering en voelde dat hij daarmee de ruimte kreeg om zichzelf te zijn.
Neem nu contact op met Divosa om een narratief te maken: Geef richting aan verandering: maak samen het verhaal >>