Dromen van Zwolle

 

Verhalen om verbroken verbindingen te herstellen

Ik woon op een plek in Zwolle waar we een gezamenlijke tuin, een gemeenschappelijke ontmoetingsplek, bergingen en zonnepanelen hebben. Door die gezamenlijke acties bestaat er een groot wij-gevoel in ons wooncomplex. Mijn vrouw was van de trap gevallen, ze had drie ribben gekneusd en haar vinger gebroken. Ze hoefde niet eens te vragen of iemand haar wilde helpen, de kinderen werden door de buren naar school gebracht. Iedereen kan zo spullen en het opwekken van energie delen met de buren.  

Stel je voor dat …Energie niet enkel geld maar ook relaties opwekt

20 maart 2014, wereldverteldag, heeft Waterschrijver in de Creatieve Coöperatie in Zwolle een verhalendag in georganiseerd. Deze dag was de afsluiting van het verhalen project van de provincie Overijssel Jij vertelt. We hebben mensen twee vragen gesteld.

• Wat is jouw droom voor Zwolle?
• Wat was een moment dat jouw droom nu al aanwezig was?

Dit verhaal over gezamenlijke activiteiten rond energie die ook relaties tot gevolg hebben, is één van de verhalen die we deze dag opgetekend hebben. De verschillende kleine verhalen van mensen over hun droom van Zwolle hebben we bij elkaar gezet als “Dromen van Zwolle.” Het zijn verhalen die samen een visie voor Zwolle verwoorden. Ieder verhaal bevat in de kiem van een echt gebeurd verhaal een droom en een verlangen. Stel je toch voor dat we samen deze dromen kunnen realiseren.

Nu wilde het toeval dat 3 april een kantelbijeenkomst met Jan Rotmans werd georganiseerd door Zwolle in transitie. Onze samenleving is aan het veranderen waarbij mensen meer van onderop en in samenwerking werken om verbroken verbindingen te herstellen. Deze veranderingen worden wel transities of kantelingen genoemd. Op de bijeenkomst van 3 april gaf Jan Rotmans een inspirerend betoog over de mogelijkheden en noodzaak om te veranderen. Daarna zijn mensen in deelsessies aan de slag gegaan rond de thema’s economie, zorg, onderwijs, duurzame energie en de doe-democratie.

We hebben “Dromen van Zwolle” gemaakt als verbinding tussen het meer algemene verhaal van Rotmans en de praktische inzet van de aanwezige Zwollenaren. “Dromen van Zwolle” biedt ons tegelijkertijd een blik in het leven van mensen nu en een stip op de horizon waar we naar toe willen werken als we aan het veranderen zijn.

“Dromen van Zwolle” is een voorbeeld van een kanteling waarbij twee initiatieven (Jij vertelt en Zwolle in Transitie) een kans zagen en zijn gaan samenwerken om dromen te realiseren.

Stel je voor dat…Delen het nieuwe verbindende hebben is

Bij ons in de straat lenen we allerlei spullen van elkaar. De één heeft een ladder, de ander een boormachine. Mensen komen bij mij langs om de hogedrukspuit te gebruiken. Het is stukken goedkoper. Maar nog belangrijker: we ontmoeten elkaar geregeld omdat we elkaar nodig hebben.

Stel je voor dat …Oude mensen het grijze goud van de samenleving zijn

Ik was vroeger kleuterjuf en vertelde graag verhalen. Nu ben ik oud, 88 jaar. Buurtkinderen komen nu langs voor een verhaaltje. Dan vertel ik over een poes en een konijn die honger hebben. Ik laat de kinderen soms zelf een dier uitkiezen waar het verhaal over mag gaan. De kinderen komen vaak naar me toe en vragen of ik nog een keer wil vertellen over die poes en dat konijn.

Stel je voor dat…We in het onderwijs de hele mens ontwikkelen

Op school gaat het om meer dan kennis, het is ook van belang om je hart en intuïtie te ontwikkelen. Als docent heb ik samen met leerlingen een muurschildering in de aula gemaakt. Van de ideeën van iedere leerling afzonderlijk werd één geheel gemaakt. Veel leerlingen vonden dat groepsproces maar ingewikkeld. Eén jongen kwam in de reguliere lessen niet goed tot z'n recht. Leraren verzuchten vaak dat hij maar zat te dromen en te tekenen. Juist hij werd razend enthousiast over de muurschildering en werkte er ook in zijn vrije tijd aan. In het groepsproces stond hij op en werd geaccepteerd als de natuurlijke leider. Nu had hij een rol waar zijn kwaliteiten wel van belang waren.

Een leerling had zich voorgesteld dat de school over 50 jaar verbouwd of opgegraven zou worden. Ze heeft haar droom voor de toekomst op een papiertje geschreven en dat op de achterkant van haar tekening geplakt. Wie weet zou iemand over 50 jaar dat papiertje weer vinden en haar opzoeken om te kijken of haar droom was uitgekomen. Zo maakte ze van haar bijdrage ook een tijdcapsule.

Stel je voor dat…Aan de keukentafel sociale innovaties plaatsvinden

Het begon als een idee voor een kinderboerderij maar eigenlijk maken we de keukentafel voor de wijk. In mei 2013 trok Landstede, een Zwols ROC, de stekker uit het project om een wijkboerderij in Stadshagen te realiseren. In juni ben ik opgestaan om er toch iets van te maken. Een half jaar later was er al een sociale ondernemer die hier kinderopvang met ontmoeting wil combineren. 

Burgerkracht gaat niet alleen over de inbreng van bewoners, maar ook om een ander taalgebruik. Eigenlijk is dit project een soort huwelijksbureau. We beginnen met speeddaten, dan gaan we deepdaten, verloven en trouwen. Er is nog nooit zoveel koffie gedronken met elkaar. Dat het gebouw duurzaam wordt met alle technische snufjes die er bestaan, spreekt voor zich. De sociale duurzaamheid is een veel grotere uitdaging. We willen continuïteit in de relaties en duurzame verbindingen. We spelen ook met taal om de bureaucratie rond veiligheidsvoorschriften te omzeilen. Bij ons komen er geen schommels op de kinderboerderij. We maken een plank met twee touwtjes.

Momenteel zit één van de vrijwilligers ziek thuis. Nu heeft ze tijd om de hele dag Facebook af te struinen. Ze heeft al een stel ezels en een pony voor de kinderboerderij gevonden. Maar zover zijn we nog helemaal niet! Stadshagen is niet zomaar een Vinexwijk. We ontwikkelen onze eigen identiteit, geworteld in de geschiedenis van een gebied waar ooit een Havezate heeft gestaan.

Stel je voor dat…We met oprechte dingen ons geld verdienen

Ik was in gesprek met een uitgever om een boek te maken over transities. Hij worstelde ermee om iets te doen wat uit idealisme voortkomt en afwijkt van zijn gebruikelijke producten. Maar gedurende ons gesprek gingen zijn ogen glinsteren omdat hij zich realiseerde dat hij geld kon verdienen met zo’n boek en met oprechte dingen bezig kon zijn.

Stel je voor dat…Het geven van zorg tegelijk het krijgen van een thuis is

Het is mooi en zinvol om generaties met elkaar te verbinden. Net over de grens, in Duitsland, wordt dat al gedaan. En opeens worden een student en een oudere aan elkaar gekoppeld. In ruil voor woonruimte, geeft de student zorg, tijd en aandacht aan de oudere. Daarnaast is het voor de student fijn thuis komen, nog even een biertje te drinken terwijl oma aan de koffie zit.

Stel je voor dat…Er meer rust en betekenis is in ons leven

Er is hier zoveel haast en zinloze drukte. Het is mijn droom om een huis in Spanje willen hebben, daar heerst het gevoel van “manjana, manjana”. Gelukkig ken ik dat gevoel van rust ook hier. Ik organiseer markten voor glutenvrije producten. Daar zijn mooie ontmoetingen en doe ik iets wat echt van belang is.

Stel je voor dat …We in Zwolle geboren kantelaars zijn dankzij de gemeenschapszin van de Zwolse beweging van moderne devoten

Het zit diep in de vezels van Zwollenaren om zo in harmonie met elkaar samen te werken. Het is de manier waarop de moderne devoten in de 14e eeuw ook werkten. Het was een moeilijke eeuw met grote armoede, oorlog en pest. Dankzij de moderne devoten werkten gilden, het gemeentebestuur, ridders, kloosters en de diensten der barmhartigheid samen voor het welzijn in de stad. Ridders boden bijvoorbeeld aan om studenten zelf in huis op te nemen, zodat er nog wel onderwijs mogelijk was. Johan Cele stelde voor dat de studenten naast schoolzaken ook over maatschappelijke functioneren zouden leren. Zo is vanuit het gemeenschapsdenken van de moderne devoten in deze moeilijke tijden de eerste middelbare school ontstaan.

Een voorbeeld hoe die samenhorigheid nu werkt. Ik ben mentor van een brugklas, met leerlingen uit Zwolle en de regio. Ouders maakten zich zorgen over de veiligheid van fietsroutes vanuit Dalfsen naar Zwolle. Ik ben toen met de leerlingen mee gaan rijden. Bij de omlegging op de Ceintuurbaan was er wel voor auto’s een omleiding geregeld maar niks voor fietsers. Ik schrok me rot. Het fietspad eindigde in een diep gat in de weg. Ik heb met de gemeente gebeld en met binnen drie weken was er voor fietsers een veilige omleiding geregeld.

Je kunt in het klein iets doen wat van belang is en het daarbij laten. Dat is prima. Maar je kunt ook mee verder gaan. Naast de onveilige routes is het fietsen van jongeren in groepen gevaarlijk. Dat heb ik aangekaart bij provincie en minister. Alle betrokken partijen, die elkaar anders nooit ontmoeten, zijn bij elkaar om tafel gegaan, van fietsersbond tot landbouworganisaties, van scholen tot de ANWB. Dit heeft geleid tot een aantal nieuwe fietsroutes, een dvd over fietsen in groepen en een pilot voor fietsen in groepen op het verkeersexamen op de basisscholen. Op een avond werd ik gebeld door de betrokken ambtenaar om de tv aan te zetten, want het jeugdjournaal zond hier een nieuwsitem over uit.

Herstellen van verbroken verbindingen

Stel je voor dat…. Talloze kleine verhalen bieden een doorkijk naar de toekomst. In alle verhalen worden verbindingen tussen mensen, domeinen, de Zwolse historie en activiteiten hersteld. Er valt ons daarbij iets op. Het gaat er niet om aparte activiteiten te ontwikkelen om mensen en activiteiten te verbinden. Het gaat erom dat we de dingen van het leven zo doen dat ze betekenisvol zijn en toewerken naar onze gemeenschappelijke dromen. Dat zal mensen met elkaar verbinden.

De verhalen van mensen tonen ons het leven waar alles met elkaar verbonden is. Dan blijkt dat zorg, economie, duurzaamheid, onderwijs, onze geschiedenis en democratie voortdurend in elkaar vervlochten zijn. We hoeven alleen maar te luisteren en een stap te zetten. Op 20 maart en 3 april 2014 hebben we hier weer een stap in gezet.

Tot slot

Dromen van Zwolle is gemaakt door Kirsten Notten, Waterschrijver.nl en Mathilde Tempelman, I-Glowconnect.nl. Illustraties zijn van Mathilde, tekst van Kirsten en foto’s van Albert Bartelds. We danken al die mensen die hun ervaringen en dromen met ons gedeeld hebben op de verhalendag en de medewerkers van de kantelbijeenkomst voor het meedenken over dit verhaal.

Dromen van Zwolle is als een presentatie in Prezi terug te kijken. Met een lekker muziekje erbij.

Via Zwolle in Transitie vind je ook meer informatie over activiteiten om te kantelen.