Bamboe onderbroeken en zonnepanelen

Met het project 50 tinten groen Assendorp werken we radicaal van onderop vanuit het perspectief van bewoners. We helpen mensen met zonnepanelen en om hun huis te isoleren als voorbereiding op aardgasvrij wonen. Het project startte bij de Zwolse energiecoöperatie Blauwvinger Energie. Een lid uit Assendorp en ik, als enthousiaste procesbegeleider voor de klimaattransitie, hebben samen een plan gemaakt om een goed sociaal proces te combineren met ondersteuning om maatregelen te nemen. Het idee was dat als het sociale proces in de klimaattransitie centraal staat, het nemen van maatregelen makkelijk volgt.

In de warmtevisie van de gemeente Zwolle is de wijk Assendorp zo’n beetje als laatste aan de beurt om van het aardgas af te gaan. Dat wisten we ook toen we hier mee begonnen. Het is namelijk een gezellige oude arbeiderswijk met huizen uit 1900 en 1930, meestal zonder spouwmuur, die dicht op elkaar staan. De huizen zijn slecht geïsoleerd, er is weinig ruimte voor verbouwingen en tegelijk een groot verlangen om het eigen karakter van de wijk te behouden. Maar er zijn ook veel platte daken met goede kansen voor zonnepanelen.

Een project zonder bestuurlijke druk

Het voordeel voor ons project is dat er geen bestuurlijke druk op het proces ligt. Zodra een gemeente een plan heeft om een wijk aardgasvrij te maken, komen de deadlines en meetbare doelstellingen op tafel, raken mensen makkelijk in een kramp en krimpt de ademruimte. In 50 tinten groen Assendorp hoeft de gemeente nog niks waar te maken.

Wat mooi is aan deze wijk is de gezelligheid. Er zijn talloze clubs, pleinfeesten en een bloeiend eigen maandblad, De Assendorper. Dat hielp om voor deze wijk te kiezen om als energiecoöperatie aan de slag te gaan. Want niet de techniek maar het sociale proces is doorslaggevend voor het slagen van de klimaattransitie. Voor Assendorp werken we radicaal van onderop. We zetten met bewoners een stap en kijken of het werkt. Zo niet dan stellen we samen plannen bij, zo wel dan gaan we verder.

Het project is dan ook een experiment met twee vragen:

• Lukt het om binnen een goed sociaal proces effectieve stappen te zetten om te verduurzamen?
• Wat gebeurd er als je geen plan hebt en er geen deadline is voor aardgasvrij?

Bamboe onderbroeken

In de wijk waren al een stuk of 10 mensen actief met geveltuintjes. Deze groep breidde zich uit toe we begonnen met het verduurzamen van de wijk. Eén van de eerste acties was om gezamenlijk zonnepanelen in te kopen.

Op een avond kwamen we bij elkaar voor deze zonnepanelenactie. Onze groep bestaat uit mensen die van techniek houden en die goed zijn in samenwerken met bewoners. Eén voor één druppelen de mensen binnen. Twee van de technische mannen komen tegelijk binnen. In de gebruikelijke hectiek van jassen uitdoen, begroeten en koffie krijgen, vertelt de ene dat hij een bamboe onderbroek draagt. De andere kijkt op en zegt dat hij die ook draagt. We hebben hier vervolgens een kwartier plezier over gemaakt. De laatste grap was dat we na de zonnepanelenactie een onderbroekenactie zouden houden voor de wijk.

Het is ongelofelijk wat lachen met mensen doet. Het verbindt, het geeft energie, je voelt je levend. De sfeer in de groep was al goed, maar dit moment tilde ons allemaal op. Eén van de mannen zegt: “In mijn werk voor de overheid kan dit niet. Hier combineren we pret met werk. Daarom help ik graag.”

Als de wijkprofessional stuur ik op communitybuilding, op het versterken van de sociale structuren ten dienste van het verduurzamen van de huizen. Dus nieuwe mensen zijn welkom, we zoeken uit wat iemand leuk vindt om de te doen en nodigen ze uit dat ook te doen. Geregeld bel ik mensen om ze bij te praten. En als ik gebeld wordt, help ik mensen verder. Er zijn talloze kleine wijzigingen of interventies die we doen, gericht op het versterken van het sociale proces. Zo werken we met straatambassadeurs, sleutelpersonen in een straat die contact houden met andere straatbewoners. Ook ondersteun ik de informele sfeer die er tussen buren is. We gaan niet formeel vergaderen.

Wat vind je vrouw ervan?

Bij de volgende bijeenkomst om de zonnepanelenavond voor te bereiden, vertelt een man over zijn bijna gasloze woning en alle verbouwingen die daarvoor nodig waren. Iemand vraagt: ”Wat vind je vrouw hiervan?” Ik zie deze man even ademhalen. Ik weet wat er aan de hand is en houd mijn mond. Hij zegt: “Mijn vrouw is vorige jaar overleden.” De vraagsteller verontschuldigt zich dat het nogal lomp was. “Nee, nee, je stelde een prima vraag.” Vervolgens vertelt hij hoe het met hem is. We hebben een gesprek over sterven en rouwen. En na een kwartier pakken we onze agenda weer op en maken we een programma voor de zonnepanelenavond.

De zonnepanelenavond was een groot succes. Meer dan 100 mensen, meer dan 50 inschrijvingen. Maar ook talloze lachsalvo’s, mooie vragen, interacties in de zaal, mensen die blijven hangen om na te praten en 3 nieuwe straatambassadeurs. Onze eerste resultaten zijn bemoedigend. Als de sfeer goed en de sociale structuren sterk zijn, dan kun je met elkaar echt stappen maken in de klimaattransitie. In dit project kunnen we mens zijn. Het kan, een gemeenschap zijn die effectief aan het werk is.

Meer info: www.facebook.com/50tintengroenAssendorp